De Vrietselbeek in Dilsen-Stokkem heeft een nieuwe bron gekregen. Het water in de beek was tientallen jaren afkomstig uit de Zuid-Willemsvaart omdat de oorspronkelijke bron in Eisden-dorp (Maasmechelen) door mijnverzakkingen werd afgesneden. Door recente werken van het provinciebestuur krijgt de Vrietselbeek opnieuw water uit haar eigen brongebied dat wordt opgepompt door NV Mijnschade en Bemaling Limburgs Mijngebied (MBLM), een dochtervennootschap van de Limburgse investeringsmaatschappij LRM NV.
Afgesneden van bron
Al enkele decennia is de Vrietselbeek van haar natuurlijke bron afgesneden. Een gevolg van de vroegere mijnbouw, waardoor de grond in onder meer Eisden-Dorp (Maasmechelen) verzakte. Daardoor loopt het oppervlaktewater ter hoogte van de natuurlijke bron niet langer in noordelijke richting naar de Vrietselbeek, maar in zuidelijke richting naar het mijnverzakkingsgebied. Om de Vrietselbeek toch van water te blijven voorzien werd destijds in Mulheim een watertapping gebouwd op de Zuid-Willemsvaart. Niet ideaal, want dat kanaalwater is afkomstig van de Maas en bevat veel kalk en nutriënten. Deze eutrofiëring is nadelig voor de waterkwaliteit van de Vrietselbeek, zorgt voor algengroei en verstoort het natuurlijke systeem in de waterloop.
Opportuniteit: zuiver oppervlaktewater uit mijnverzakkingsgebied
Enkele honderden meters stroomopwaarts van de watertapping, verpompt NV Mijnschade en Bemaling Limburgs Mijngebied (MBLM) permanent oppervlaktewater om het mijnverzakkingsgebied in Eisden-Dorp te vrijwaren van overstromingen. Dat zeer zuivere water wordt verderop geloosd in het kanaal en vormde een opportuniteit om hiermee ook de Vrietselbeek te voeden.
650 meter langer
Ter hoogte van het kanaal werd een verdeelput geplaatst om een groot deel van dit opgepompte water af te leiden naar de lagergelegen Vrietselbeek. Dat gebeurt nu via een recent aangelegde ondergrondse buis van 650 m lang. Via deze omweg komt dit water voor de Vrietselbeek opnieuw uit haar eigen brongebied. Vanaf het einde van deze buis stroomt de Vrietselbeek via het oude open tracé opnieuw richting Lanklaar.
Minder geurhinder
De werken hebben ook een invloed op de geurhinder die buurtbewoners van de Vrietselbeek ervaren bij droogte en waterschaarste. In droge periodes werd de watertapping aan het kanaal op bevel van de Vlaamse Waterweg verminderd om voldoende water in de Zuid-Willemsvaart te houden. Het gevolg daarvan was een lager debiet in de Vrietselbeek waardoor geurhinder kon ontstaan. Doordat de Vrietselbeek nu rechtstreeks gevoed wordt met zuiver water uit het mijnverzakkingsgebied zal de waterkwaliteit toenemen en de geurhinder in droge periodes zal verminderen, al moeten er in de toekomst ook nog rioleringswerken gebeuren die de waterkwaliteit in de Vrietselbeek verder verbeteren.
Bert Lambrechts, gedeputeerde van Water: “Het provinciebestuur is de grootste waterloopbeheerder in Limburg met meer dan 1600 km beken en rivieren in beheer. Samen met de gemeentebesturen, landbouwers, natuurverenigingen, regionale landschappen, ... gaan we de strijd aan tegen droogte en wateroverlast. Voor dit project werkten we samen met LRM om de Vrietselbeek terug in een goede ecologische conditie te brengen.”
“Doordat we zo dicht bij onze partners staan, beschikt de provincie over een schat aan lokale terreinkennis, ervaring en expertise, die breder wordt ingezet dan enkel op het gebied van waterbeheer. Denk maar aan natuurinrichting of landbouwondersteuning. Die provinciale verankering van het waterbeheer betekent een grote meerwaarde voor Limburg en voor een sterk Vlaams waterbeleid”, aldus nog gedeputeerde Lambrechts.
Tom Vanham, Algemeen Directeur LRM: “LRM heeft een eeuwigdurende en decretale opdracht om wateroverlast te voorkomen in mijnverzakkingsgebieden. Wij doen dat door oppervlaktewater en regenwater te verpompen in gebieden waar het water door mijnverzakkingen niet meer natuurlijk kan afvloeien. Over alle mijnstreken heen spreken we over gigantische volumes: het totaal verpompte debiet bedroeg 22.6 MIO m³ in 2022. Wij mogen geen water behandelen noch verhandelen. We zijn dan ook blij met de samenwerking met de provincie Limburg rond het bevloeien van de Vrietselbeek, waarbij het water een zichtbare nuttige bestemming krijgt. Water is het nieuwe goud. Initiatieven rond waterbeheer passen dan ook perfect in het plaatje van LRM die zich positioneert als duurzame en impactvolle investeringsmaatschappij.”
